Аймақ

Тіл адам баласының пікір алысу, қарым-қатынас жасау қажетін өтейтін өткір құралы болғандықтан, оны жасаушы, пайдаланушы қоғам ол құралды шыңдай түсу қамын ойлайды. Өйткені қоғам өмірінің биік шыңға көтерілуі, адамдардың ой-өрісінің, сана-сезімінің, экономика, өнер-білім, ғылым, мәдениетінің біріне- бірі ілесе ілгері дамуы, сөз жоқ, оның тіліне де ыкпалын тигізеді. Қазіргі қазақ әдеби…

Кез келген технологияны білім беру үрдісіне енгізуде міндетті орындалуға тиісті бірнеше шарттар бар. Тікелей қазақ тіліне байланысты мынадай шарттар болуы қажет: а) нысанаға алынып отырған технологияның теориялық және әдістемелік мәселелерін жан-жақты ашып көрсететін ғылыми-әдістемелік еңбек; ә) технологияны сабақ және сабақтан тыс уақытта жүзеге асыруға толық мүмкіндік жасайтын бүгінгі күн талабына…

Қоғамда әрбір бала дамуы үшін балабақша қажет деген пікір кең таралған. Шынымен де балабақша балаға не бере алады? Балабақшаға келген балада өзіне жақын ортамен салыстырғанда басқа нормалар үстемдік ететін жаңа әлеуметтік қатынастар туралы түсініктер қалыптасады. «Ел боламын десең, бесігіңді түзе» – деп жазушы Мұхтар Әуезов айтқандай тәрбие тал бесіктен басталуы…

Қазіргі таңда қазақ жазуы жаңа латын жазуына көшіп жатқан тұста қазақ тіл білімінің бүгінгі көтерілген ғылыми әлеуеті өткенге сын көзбен қарап, кем-кетігімізді дұрыс бағамдауға мүмкіндік беріп отыр. Орыс әліпбиіне бейімделген жазуымыздың кемшін тұстары енді көзімізге айқын көріне бастады. Осыған орай, жаңа латын жазуына көшкен оңтайлы тұсты пайдаланып, өзіндік төл жазу…

А. Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институты мен Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының ұйымдастыруымен тағы да бір келелі жиын– «Латын әліпбиі – әлем қазақтарының рухани негізі» тақырыбында республикалық дөңгелек үстел өтті.Жиынға Ө.Айтбаев, А.Османова, Ғ.Есім, У.Қалижан, А. Сырым сынды қоғам, ғылым және білім қайраткерлерімен қатар, шетелдік қонақ – Гарвард университеті докторанты Алекс Уарбуртон,…

А.Байтұрсынұлы Тіл білімі институты ғалымдары 20–25 жылдан бері «дұрыс әліпби» құрудың талаптарын зерттеп келеді. Сол талаптарға қоса «Ұлттық әліпби» түзудің негізгі талаптарын көрсеткіміз келеді. Оны тілтанымдық, графикалық, психологиялық, педагогикалық, техникалық деп бөлдік.Тіл танымдық талаптар:– Тілдің жалпы және ішкі заңдылықтары толық қамтылуы. Жалпы заңдылық типологиялық ерекшеліктерін ескерумен байланысты. Мысалы, қазақ тілінің…

Латынның 26 таңбасымен ғана әліпби жасаудың мүмкін еместігін роман-герман тілдерінің өзі – ағылшын, француз, неміс әліпбилері көрсетті. Латын әліпбиінің 26 әрпін толық қолданып, ағылшын әліпбиінен басқасы қосымша диакритикалық таңбалар алды. Ағылшын графикасы (әліпбиі емес) қосар таңбалар пайдаланды. Жазба тілі мен ауызша тілінің арасында айырмашылық үлкен, жазба тілін меңгеру қиындық тудыратын,…

Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласынан соң айырықша қарқынмен дамыған қазақ жазуын латын әліпбиіне көшіру жұмысы шарықтау шегіне (кульминацияға) тақап келеді. Өңірлердегі филолог ғалымдар, тіл мамандары арасында өтіп жатқан республикалық ашық талқылау барысында ұсынылған жобаларды талқылу барысы осыны дәләлдеп берді.Алдымен, жоба қандай болу керек деген мәселеде, ол, алдымен, ұлттық болуы…

Мақалада қазақ жазуын латын графикасы негізіндегі ұлттық әліпбиге көшіру қарсаңындағы тілдік жағдаятқа сипаттама жасай отырып, мемлекеттік тілдің қолданыс аясы мен сапасындағы кейбір проблемаларды және оларды шешудің жолдарын анықтауға талпыныс жасалады.Әлеуметтік тілтанымдық зерттеулерде тілдік жағдаят деп қандай да бір тілдің өмір сүру формалары жиынтығын немесе белгілі бір географиялық аймақ, не әкімшілік-саяси…